Chińska wojna prawna przeciwko NGO

Według najnowszej publikacji ECFR, chińskie agencje rządowe pracują nad wprowadzeniem pierwszego prawa o organizacjach pozarządowych (NGO), które może uderzyć w samo serce relacji Chin z Zachodem, zwłaszcza zaś z Europą.

W publikacji „Chińska wojna prawna przeciwko NGO”, Mathieu Duchâtel, senior policy fellow oraz wicedyrektor Asia and China Programme w ECFR, argumentuje, że dla Pekinu ostatnie wydarzenia takie jak Arabska Wiosna czy konflikt na Ukrainie są dowodem na to, że Zachód realizuje strategię mającą na celu zmianę reżimów na świecie, której celem będzie także Komunistyczna Partia Chin.

Nowe prawo dotyczące sektora NGO pozwoli Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego zakazać działania zachodnich organizacji pozarządowych w Chinach, jeśli uzna, że zagrażają one bezpieczeństwu kraju. Z jednej strony, nowa regulacja wypełnia dotychczasową lukę prawną, która powodowała, że działalność tychże organizacji w Chinach pozostawała dalece nieokreślona. Z drugiej jednakże wprowadza nowe biurokratyczne obowiązki i ograniczenia, a także zwiększa znacząco zakres nadzoru państwa nad zagranicznymi NGO.

Autorzy wymieniają główne założenia nowego prawa:

• zagraniczne organizacje pozarządowe będą musiały zarejestrować stałe biuro przedstawicielskie w Chinach albo ubiegać się o czasowe pozwolenie na działalność, co w praktyce oznacza, że wszystkie zagraniczne NGO na terenie kraju będą musiały uzyskać pozwolenie od władz, aby kontynuować swoje przedsięwzięcia,
• pozwolenia będą wydawane na pięć lat, po tym okresie procedura ubiegania się o nie będzie musiała zostać powtórzona. W rezultacie, NGO będą musiały mieć świadomość, że ich prawo do działalności na terytorium Chin może nie zostać przedłużone,
• biura zagranicznych NGO będą musiały tworzyć roczny plan działalności we współpracy z odpowiednią chińską jednostką rządową zwieńczoną podpisaniem dokumentu przez obie strony – przedmiotem konsultacji będzie także kwestia implementacji danego projektu oraz wykorzystane do tego fundusze.

Mathieu Duchâtel napisał:

“W obecnej formie nowe prawo dotyczące sektora NGO pozwoli Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego zakazać działania zachodnich organizacji pozarządowych w Chinach, jeśli uzna, że zagrażają one bezpieczeństwu narodowemu. Wszystkie zagraniczne NGO będą musiały znaleźć sobie rządowego opiekuna i każdego roku starać się o uzyskanie zgody na realizację własnych przedsięwzięć od Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego poprzez zgłaszanie z odpowiednim wyprzedzeniem planu pracy i pełnego budżetu.”

„Chociaż prawo to wypełnia dotychczasową lukę, chiński rząd nie wprowadza tej regulacji by ułatwić zagranicznym organizacjom rządowym przebrnięcie przez proces proceduralny. Należy dodać, że znany powszechnie argument organów ścigania na świecie, mówiący o tym, że niewinni nie mają czego się obawiać jest w tym przypadku problematyczny, gdyż chińskiemu MBP może brakować niezbędnej wiedzy w zakresie charakteru działalności organizacji pozarządowych.”

Na język polski przetłumaczył Bartosz Duda.