Ukryta sieć powiązań w UE: od interakcji do budowania koalicji

Badanie ekspertów w 28 stolicach naświetla skomplikowaną sieć stosunków między państwami członkowskimi UE

Publication cover
Pełny tekst dostępny w

Bliskie znajomości: kto pracuje z kim w Europie?

Europejska Rada Spraw Zagranicznych przedstawia interaktywną wizualizację danych o koalicjach zawiązywanych w UE

Które europejskie stolice mają największy wpływ na UE i kto jest postrzegany jako „kluczowy partner”? Które z 28 państw członkowskich UE mają wspólne interesy, kto najczęściej i najbliżej współpracuje i z kim? Które rządy są postrzegane jako najłatwiejsze we współpracy? Europejscy eksperci reprezentujący rządy i think-tanki mają wiedzę o stanowiskach swoich państw i o tym, w jaki sposób ich rządy postrzegają inne państwa członkowskie, ale nie zawsze posiadają pełen obraz tego, co mówi się i myśli o ich własnym kraju w innych stolicach. Dopiero wtedy, gdy zbierzemy punkty widzenia wszystkich stolic UE, będziemy w stanie zobaczyć, jak ułoży się współpraca państw członkowskich.

Dzięki interaktywnej wizualizacji danych „EU Coalition Explorer”, która przedstawia wyniki badań przeprowadzonych wśród przedstawicieli rządów i europejskich ekspertów ze wszystkich państw członkowskich, ECFR jest w stanie w przejrzysty sposób zaprezentować ukrytą sieć powiązań między członkami UE.

Po raz pierwszy eksperckie poglądy o tym jak budować koalicje w Europie zostały przedstawione w unikalnej, graficznej formie. Całość danych zawartych w wizualizacji jest dostępna nie tylko dla rządów i instytutów badawczych, ale także dla opinii publicznej – jest to w świecie think-tanków wyjątkowe podejście.

Wyniki

Najważniejsze wyniki badań eksperckich zostały podsumowane przez Josefa Janninga i Christela Zunneberga w komentarzu „Ukryta sieć powiązań w UE”.

W kwestii powiązań między państwami członkowskimi i postrzegania wpływu poszczególnych z nich na politykę EU kluczowe role mają Niemcy i Francja. Waga pozostałych dużych państw członkowskich, Wielkiej Brytanii – pomimo Brexitu, Włoch, Polski i Hiszpanii, a także mniejszych państw, takich jak Szwecja i Holandia, jest także widoczna. Te państwa członkowskie wyróżniają się mocnymi więziami z innymi i dobrą opinią. Ta sama grupa ośmiu państw jest również wysoko w rankingu wpływu na politykę UE i jest uznawana przez innych jako „kluczowi partnerzy”

Centrum koalicji może znajdować się w różnym miejscu w zależności od obszaru polityki, wskutek czego istnieje kilka centrów politycznych. Francusko-niemiecka oś stanowi często trzon, ale udane inicjatywy koalicyjne w obszarze polityki zagranicznej i rozwoju, bezpieczeństwa i obrony oraz polityki fiskalnej wymagają wkładu pozostałych partnerów. Państwa w centrum danych inicjatyw będą starać się poszerzyć krąg partnerów, włączyć państwa, z którymi są powiązane, i zbudować większość. Polscy urzędnicy i eksperci postrzegają swój kraj jako najsłabsze ogniwo Trójkąta Weimarskiego, składającego się z Polski, Niemiec i Francji. Jednakże Niemcy będą dążyć do tego, by możliwie często włączać Polskę w proces budowy koalicji.

Na drodze do Europy wielu prędkości

Ogólne wyniki naszego badania eksperckiego pokazują wyraźną gotowość wśród urzędników i ekspertów do dyferencjacji integracji. Eksperci zostali poproszeni o podanie pożądanego poziomu aktywności swojego rządu w 16 różnych obszarach. Ponad jedna trzecia respondentów ze wszystkich państw członkowskich preferuje, by robić postępy w grupach w oparciu o własne podstawy prawne lub poprzez nieformalne i dobrowolne koalicje, w przeciwieństwie do wspólnego działania państw członkowskich lub kreowania polityki na poziomie narodowym.

„Unii Europejskiej brakuje grupy państw członkowskich, które są chętne i gotowe do wspólnej pracy i promocji dalszej integracji europejskiej”, stwierdza Josef Janning, dyrektor berlińskiego biura ECFR. „By przeciwdziałać obecnym siłom odśrodkowym, państwa członkowskie UE w przyszłości muszą ulec wzmocnieniu poprzez ustrukturyzowane grupy lub nieformalne koalicje chętnych, które będą pracować wspólnie na rzecz hasła »więcej Europy«”

Christel Zunneberg, asystent badawczy projektu „Rethink: Europe” w ECFR dodaje: „zostało jasno powiedziane, że centrum koalicji zależy od obszaru polityki, co oznacza powstanie kilku pól politycznej siły. To utoruje drogę do Europy wielu prędkości”.

European Council on Foreign Relations nie zajmuje stanowisk zbiorowych. Publikacje ECFR reprezentują jedynie poglądy poszczególnych autorów.