Porozumienie z Dayton: bośniackie porozumienie pokojowe 20 lat później

Dwie dekady po zakończeniu wojny w Bośni, Carl Bildt, który współprzewodniczył konferencji pokojowej w Dayton, analizuje sukcesy i porażki porozumienia, a także wskazuje na lekcje dla Europy.

Nadzieje na to, że Bośnia zbliży się do Europy, skończyły się rozczarowaniem, tymczasem świat polityczny w tym kraju jest nadal podzielony wzdłuż linii etnicznych, a centralne instytucje pozostają słabe. Niemniej jednak porozumienie pokojowe miało znaczące osiągnięcia. Duża liczba uchodźców powróciła do kraju, spory majątkowe zostały szybko rozwiązane, a na linii podziałów administracyjnych Bośni nie ma kontroli granicznych.

Krytycy atakowali porozumienie za zapisanie w konstytucji rozwiązań odzwierciedlających podziały narodowe i etniczne, ale była to jedyna realna opcja i nie pozwoliła na rozpad kraju.

W latach po konflikcie bardziej perspektywiczne podejście ze strony UE w sprawie rozszerzenia i integracji mogłoby pomóc Bośni w osiągnięciu politycznej i gospodarczej stabilności. Europa na swoją zgubę ignoruje Bałkany, a jej polityka powinna mieć charakter aktywny i prewencyjny, by zapobiec powtórzeniu się historii, zwłaszcza biorąc pod uwagę presję w regionie wywołaną przez kryzys uchodźczy.