Της Susi Dennison
Πάντα τα μεγάλα κράτη είναι αυτά που κάνουν τα πρωτοσέλιδα σε ό,τι αφορά τη χάραξη της πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ξεκίνημα του 2013 δεν έφερε καμία διαφορά σε αυτό το μέτωπο, από την γερμανική επιμονή για τη λιτότητα, την γαλλική παρέμβαση στο Μάλι ή τη Βρετανία να ανακοινώνει ένα πιθανό δημοψήφισμα για την παραμονή της ή όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Διαβάζοντας τα δημοσιεύματα από τη σύνοδο της προηγούμενης εβδομάδας για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι υπάρχουν μόνο τρία κράτη που έχουν σημασία στη λήψη αποφάσεων. Ωστόσο, στην εξωτερική πολιτική, η ιστορία πίσω από τον τίτλο είναι τα μικρά κράτη. Η επισκόπηση της εξωτερικής πολιτικής του European Council for Foreign Relations (ECFR) (το Scorecard), καταγράφει όλες τις εισηγήσεις από τα κράτη-μέλη και τους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνέβαλαν στις επιπτώσεις της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής.
Μέσα σε μια γενική τάση την οποία παρουσιάζει το Scorecard 2013, με τα κράτη-μέλη να συνεργάζονται για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική (το 2012 υπήρξε σημαντική πτώση στον αριθμό των κρατών που αξιολογήθηκαν ως slackers σε συγκεκριμένα θέματα πολιτικής, ιδιαίτερα εκ διαμέτρου στις περιπτώσεις της Κύπρου, της Ιταλίας και της Πολωνίας), έκανε την εμφάνισή του ένα ζήτημα σχετικά με το ρόλο που μπορούν να παίξουν τα μικρότερα κράτη σε σημαντικές πρωτοβουλίες.
Ενώ η ηγετική θέση των τριών μεγάλων (κρατών) υποχώρησε το περασμένο έτος, κάποιοι ενδιαφέροντες συνασπισμοί μικρότερων κρατών-μελών έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και την υποστήριξη πρωτοβουλιών εξωτερικής πολιτικής.
Αν και η Γερμανία, ακολουθούμενη στενά από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, συνέχισε να είναι στην πρώτη γραμμή αναφορικά με το πόσες φορές κατηγοριοποιήθηκε ως καθοριστική/κορυφαία σε ένα ζήτημα εξωτερικής πολιτικής το 2012, ο γαλλό-γερμανικός άξονας μόλις και μετά βίας έκανε αισθητή την παρουσία του στην ανάπτυξη της εξωτερικής πολιτικής, και το χάσμα μεταξύ των τριών μεγάλων της ΕΕ και των μικρότερων κρατών είχε κλείσει.
Η ασυνήθιστη συμμαχία της Δανίας με την Ιρλανδία ήταν σημαντική στο να ασκήσει πιέσεις για μια συλλογική θέση της ΕΕ στο να κατηγοριοποιήσει τα προϊόντα που εξάγονται από τους ισραηλινούς οικισμούς, με το Ηνωμένο Βασίλειο να ακολουθεί μόνο όταν είχε ξεκινήσει από τους δύο πρώτους η ιδέα.
Η Αυστρία, το Βέλγιο, η Εσθονία και η Ιρλανδία ήταν επίσης κρίσιμοι ηγέτες (μαζί με μεγαλύτερα κράτη όπως η Ισπανία, η Πολωνία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Γερμανία) στις συμμετοχές τους σε αποστολές της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Στον ΟΗΕ, η στήριξη της ΕΕ στη συνθήκη για το εμπόριο όπλων, δεν προήλθε μόνο από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά, κυρίως, από το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Φινλανδία, την Ιρλανδία και τη Σουηδία.
Είναι αναμφισβήτητα αλήθεια ότι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της ΕΕ είναι μεγαλύτερο για τα μικρότερα κράτη από ό,τι για τα μεγαλύτερα. Ακόμη και εάν αυτοί στο Ηνωμένο Βασίλειο που πιστεύουν ότι το Λονδίνο δεν θα χάσει την επιρροή του εκτός της ΕΕ μπορεί να κάνουν λάθος, είναι σαφές ότι το ερώτημα αυτό δεν θα μπορούσε ποτέ να προκύψει στη Λισαβόνα, στη Σόφια ή το Τάλιν. Επομένως, το εθνικό μέρισμα από μια ακτιβιστική προσέγγιση για την πρωτοβουλία στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ είναι αναμφισβήτητα μεγαλύτερη για τα πιο μικρά κράτη. Παρόλα αυτά, η ΕΕ στο σύνολό της επωφελείται ότι ένα από τα μέλη της προωθεί μια πολιτική απόφαση.
Όταν ο Βούλγαρος υπουργός Εξωτερικών Mladenov «έριξε» την ιδέα για μια μικρή ομάδα υπουργών Εξωτερικών να εκπροσωπούν την επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Catherine Ashton στις επισκέψεις της στο Λίβανο, το Ιράκ και το Νότιο Καύκασο το 2012, το ενωμένο μέτωπο από τους υπουργούς Mladenov, Bildt (Σουηδία) και Sikorsky (Πολωνία) έτυχε καλής αντιμετώπισης από την ΕΕ συλλογικά, δείχνοντας μια προθυμία να συγκεντρωθούν κάπως οι πολιτικοί πόροι.
Και είναι ξεκάθαρο ότι η προσωπική ηγετική θέση κάνει τη διαφορά στην επίδραση του τι θα γινόταν σε διαφορετική περίπτωση, εάν υπήρχε άλλος ένας μηχανισμός εξωτερικής πολιτικής στην εργαλειοθήκη της ΕΕ. Όπως έχει αποδείξει η εγχώρια συζήτηση για τον ακτιβισμό του Mladenov στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική μετά από την τρομοκρατική επίθεση στο Μπουργκάς το περασμένο έτος, η δέσμευση σε μια συλλογική ευρωπαϊκή προσπάθεια δεν έρχεται χωρίς τίμημα στο εσωτερικό. Παρόλα αυτά ο ίδιος συνέχισε να το προωθεί.
Καθώς η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS) συμπληρώνει χρόνο φέτος και υπόκειται σε επίσημη αναθεώρηση, είναι σαφές ότι όσο πολύ και εάν καταφέρει να αναπτυχθεί η νέα διπλωματική υπηρεσία, θα είναι πάντα τόσο ισχυρή όσο το επιτρέψουν οι πολιτικές επενδύσεις των πρωτευουσών των κρατών-μελών.
Μέχρι σήμερα, αυτή η επένδυση απέχει πολύ ακόμη από το να δώσει τη δυνατότητα στην EEAS να αξιοποιήσει την πλήρη δυναμική γκάμα των ρόλων που θα μπορούσε να διαδραματίσει και συμβιβάζει την τεχνοκρατική, προ της συνθήκης της Λισαβόνας Ευρώπη, με την ισχύ της Ευρώπης των κρατών μελών. Ωστόσο, οι προσπάθειες των μικρότερων κρατών το 2012 δίνουν ένα καλό λόγο για να ελπίζει κανείς ότι με τον καιρό, η δυναμική που κρύβεται πίσω από την ποικιλομορφία της ΕΕ θα μπορούσε να αποκαλυφθεί και να χρησιμοποιηθεί για το καλό της παγκόσμιας επιρροής που μπορεί να έχει η Ευρώπη.
Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο εδώ: http://ecfr.eu/content/entry/commentary_does_size_matter_small_states_and_eu_foreign_policy
