Od sankcji do spotkań wysokiego szczebla: Białoruś po kryzysie na Ukrainie

W obliczu drastycznej zmiany sytuacji na Wschodzie w związku z kryzysem na Ukrainie, UE powinna odejść od sankcji i ponownie otworzyć się na sąsiednią Białoruś.

W publikacji „Od sankcji do spotkań wysokiego szczebla: Białoruś po kryzysie na Ukrainie”, autorzy argumentują, że ponad czteroletnia polityka Unii, oparta na sankcjach nałożonych na Białoruś, okazała się nieefektywna i przyniosła skutki odwrotne od zamierzonych. Ponadto uważają, że Mińsk przestraszył się rosyjskiej agresji i podjął ostrożne kroki mające na celu wzmacnianie własnej tożsamości narodowej, jednocześnie problemy ekonomiczne Rosji zmniejszyły atuty Kremla w oczach białoruskich władz. W kontekście dramatycznych zmian, które są wynikiem konfliktu na Ukrainie, UE ma obecnie szansę by zacząć prowadzić bardziej konstruktywną politykę wobec swojego sąsiada.

Andrew Wilson i Yaraslau Kryvoi piszą w podsumowaniu, że Białoruś wydaje się być zainteresowana pewną formą otwarcia na Zachód, niemniej jednak UE musi zmienić swoje podejście:

• UE musi zrozumieć, że białoruskie władze nie są zainteresowane poważniejszymi politycznymi reformami.
• UE musi zdecydować, czy chce przyjąć niewypowiedzianą wprost ofertę, by działać jako partner, który wzmocni białoruskie państwo.
• UE musi zainicjować taką formę zaangażowania, które pozwoli na wzmocnienie niepodległości Białorusi, zwiększy jej otwartość na zachodnie wpływy oraz będzie wspierać niezależne społeczeństwo obywatelskie.

Andrew Wilson pisze: „Tym razem mamy inną sytuację niż w przypadku ostatniej próby ocieplenia wzajemnych relacji w 2010 roku. Wówczas istniała niewielka nadzieja na wewnętrzną liberalizację. Łukaszenka jednakże jasno zademonstrował, że nie pozwoli na żadną formę Majdanu na Białorusi w nadchodzących wyborach w tym roku. Dlatego też, Zachód musi zdecydować, czy chce wesprzeć państwo białoruskie i obowiązujący reżim Łukaszenki, czy woli dalej łudzić się i czekać na mało prawdopodobne demokratyczne przemiany w tym kraju.” 

Yaraslau Kryvoi: „Publikacja obala wiele mitów i wyjaśnia, dlaczego Białorusini nie chcą dokonać wyboru między europejską a euroazjatycką integracją, dlaczego zmiana reżimu na Białorusi nie gwarantuje transformacji demokratycznej oraz co może zrobić Zachód już teraz na Białorusi, aby wzmocnić jej państwowość i stymulować popyt na stopniowe zmiany od wewnątrz”.

Na język polski przetłumaczył Bartosz Duda.