Przemyśleć Oslo: Jak wesprzeć pokój między Izraelem a Palestyną

Trwające od dawna napięcia ponownie dały o sobie znać, tym razem na skutek palestyńskich obaw związanych z dostępem do Haram asz-Szarif (Wzgórza Świątynnego). Znaczącą zmianą jest to, że nowa seria starć skłoniła prezydenta Autonomii Palestyńskiej, Mahmuda Abbasa, do zapowiedzi tymczasowego zawieszenia wszystkich kontaktów z Izraelem, potencjalnie uderzając w izraelsko-palestyńską współpracę w sferze bezpieczeństwa.

Nowy raport ECFR stwierdza, że jeśli strukturalne problemy porozumień z Oslo nie zostaną naprawione, Palestyńczycy i Izraelczycy wejdą na ścieżkę niekontrolowanego konfliktu.

Autorzy – Hugh Lovatt i Omar Dadżani – stwierdzają, że porozumienia z Oslo pozwoliły Izraelowi na dalsze ugruntowanie okupacji, tworząc sytuację nie do utrzymania. Jak nakreśla nowy raport ECFR, porozumienia z Oslo miały obowiązywać jedynie pięć lat, a zamiast tego zapewniły Izraelowi polityczną osłonę dla pełzającej aneksji Zachodniego Brzegu Jordanu i zmniejszyły szanse na samostanowienie się Palestyńczyków. Jeśli te strukturalne problemy nie zostaną naprawione, Palestyńczycy i Izraelczycy wejdą na ścieżkę niekontrolowanego konfliktu.

Jak wyjaśniają autorzy, rozwiązanie dwupaństwowe nadal preferowane jest przez obie strony konfliktu. Europa musi jednak zmienić swoje podejście, by móc przyczynić się do wznowienia i powodzenia rozmów pokojowych.

Przede wszystkim Europa musi zainwestować więcej kapitału politycznego, by skłonić Izrael do zaprzestania łamania prawa międzynarodowego, i wesprzeć Palestynę w budowie suwerenności, a nie tylko w budowie potencjału, by podtrzymać palestyńskie dążenia do samostanowienia.

UE musi również zbudować porozumienie wokół następujących zasad:

1. Odrzucić sformalizowaną dyskryminację Palestyńczyków na terytoriach okupowanych;
2. Wyrażać ciągły i otwarty sprzeciwu wobec nieograniczonej czasowo okupacji tych terytoriów przez Izrael;
3. Ujednolicić swoją pozycję w sprawie naruszeń ius ad bellum (prawa do użycia siły) z prawem międzynarodowym;
4. Wykazać konsekwencje, jakie dla obu stron konfliktu i Europy będzie miało załamanie się perspektyw rozwiązania dwupaństwowego.

Jeden z autorów, Hugh Lovatt, pisze:

„Europa nadała wyższy priorytet negocjacjom pokojowym w ramach nakreślonych przez Oslo niż czemukolwiek innemu, w tym staraniom o zakończenie okupacji. W ten sposób stworzyła przewrotny system zachęt, który pomógł ugruntować okupację i poparcie dla niej wewnątrz Izraela. Drobne poprawki nie zmienią niebezpiecznego kursu, na jakim znalazły się obie strony, a zapewnianie Palestyńczykom opieki paliatywnej nie zapewni długoterminowej stabilności na terytoriach okupowanych”.

Drugi autor, Omar Dadżani, stwierdza:

„Jeśli Europa pozostaje przy przekonaniu, że zachowanie perspektywy rozwiązania dwupaństwowego jest imperatywem strategicznym i moralnym, to musi być przygotowana, by dać odpór izraelskim próbom nieodwracalnej zmiany geografii politycznej i demograficznej charakterystyki terytoriów okupowanych”.