“One belt, one Road”: Wielka międzynarodowa inicjatywa Chin

Najnowsza edycja China Analysis, stałego projektu ECFR skupia się na gigantycznej inicjatywie Pekinu „One Belt, One Road” (OBOR).

OBOR – kombinacja lądowego i nowego, morskiego Jedwabnego Szlaku – jest znaczącą dyplomatyczną ofensywą, poprzez którą Chiny wysyłają poważny komunikat, że powołane pod ich auspicjami nowe instytucje multilateralne oraz współpraca międzynarodowa tworzą z nich „nowy rodzaj mocarstwa”.

Autorzy wskazują także na wyzwania stojące przed Chinami w związku z ich ambitnym projektem. Podkreślają oni ryzyko jakie niesie za sobą finansowanie ogromnych inwestycji o niskiej stopie zwrotu w krajach wysokiego ryzyka. Zwracają oni również uwagę na potencjalne reperkusje dyplomatyczne z powodu otwartego inwestowania na niepewnych i potencjalnie wrogich terenach.

Antoine Bondaz ocenia chińskie, wewnętrzkrajowe interpretacje OBOR, podsumowując, że pekińska wizja tego projektu, jako wyraz aspirowania do roli „  mocarstwa nowego typu” – nie dążącego do konfrontacji  oraz nie posiadającego aspiracji hegemonistycznych – jest ogólnie akceptowana. Co prawda krytyce poddane jest w sposób niebezpośredni amerykańskie „okrążanie Chin”, niemniej chińskie źródła starają się podkreślić, że ta inicjatywa nie ma na celu konfrontacji ze Stanami Zjednoczonymi.

David Cohen wskazuje, że Chiny potwierdziły już swoją motywację do realizacji tego planu i wylicza wysokość finansowego wsparcia, które zostało do tej pory uzgodnione. Podaje, że Chiny rozlokowały  środki o wartości około 100 miliardów $: 40 miliardów $ na Fundusz Jedwabnego Szlaku skupiającego się na terenach Azji Centralnej, 50 miliardów $ na nowy Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) oraz 10 miliardów $ na Nowy Bank Rozwoju BRICS.

Agatha Kratz ocenia ekonomiczne konsekwencje i motywacje utworzenia OBOR, zwracając uwagę naobawy chińskich przedstawicieli akademickich i pisarzy, że Chiny błędnie lokują swoje ograniczone zasoby w czasie gdy ich gospodarka zwalnia. Przytacza opinie autorów przedstawiających OBOR jako szansę na wzmocnienie słabnącej siły chińskiego eksportu. Ocenia ona także pierwszą fazę działalności AIIB i źródła jego sukcesu (także wśród sojuszników USA), wskazując na potrzeby finansowe w związku z planowanymi inwestycjami infrastrukturalnymi, których wartość na najbliższą dekadę sięga 8,2 biliona $  oraz na niezadowolenie z istniejących międzynarodowych instytucji finansowych. Tym niemniej, zwraca ona również uwagę na źródła, które mówią o potencjalnych wyzwaniach dla AIIB, czyli o utrzymaniu poparcia państw, które brały udział przy tworzeniu inicjatywy, wątpliwościach dotyczących prawa weta oraz małym doświadczeniu w zarządzaniu w porównaniu do Banku Światowego i MFW.

Raffaello Pantucci skupia się na wewnętrznych i zewnętrznych  wyzwaniach, z którymi OBOR musi się zmierzyć. Od strony wewnętrznej, pojawiają się pytania dotyczące cierpliwości i gotowości chińskich inwestorów do długiego okresu oczekiwania na potencjalne zyski z tej inicjatywy oraz uniknięcia marnowania środków na duplikujące się projekty.  Od strony zewnętrznej, Pantucci wskazuje na potencjalne problemy na szczeblu międzynarodowym, włączając w to nerwowość sąsiadów względem chińskich intencji, ekonomiczną słabość oraz brak politycznej stabliności wielu narodów będących częścią Jedwabnego Szlaku, a także rywalizacja z innymi potęgami takimi jak: Rosja, Stany Zjednoczone czy Indie.

Francois Godement, Dyrektor programu Asia & China w ECFR, pisze:

„Chiny stworzyły plan działania dla swojej idei Szlaku Jedwabnego w postaci inicjatywy „One Belt, One Road” (OBOR). Jest ona ogromna, skupiając  potencjalnie przestrzeń, która pokrywa 55 procent światowego PNB, 70 procent światowej populacji oraz 75 procent potwierdzonych rezerw zasobów energetycznych.”

„Niemniej jednak, brakuje konkretów […], implementacja tego projektu może zająć bardzo dużo czasu – według naszych niektórych źródeł nawet 35 lat, mając swój finał w czasie obchodów 100lecia Chińskiej Republiki Ludowej w 2049 roku.”

 „Znaczna część chińskiego sposobu myślenia w związku z tym projektem jest oparta na geopolityce oraz ogromnych infrastrukturalnych zdolnościach eksportowych.”

„To jest także geopolityczna i dyplomatyczna ofensywa; Xi Jinping mówił początkowo „wspólnocie przeznaczenia” między Azjatami i nasze źródła zapewniają, że Chiny chcą raczej delikatnego przekształcenia obowiązującego porządku międzynarodowego niż jego kompletnej rewizji i zmiany.”

Na język polski przetłumaczył Bartosz Duda.