Nie zamykajcie granic Europy – zarządzajcie nimi

Próby zamknięcia granic Europy przynoszą skutki odwrotne od pożądanych – konieczne jest otwarcie legalnych kanałów imigracji w zamian za możliwość odsyłania nielegalnych imigrantów. 

Dwa lata po tym jak rozpoczął się kryzys uchodźczy imigracja do Europy przez Libię rośnie, czemu towarzyszy gwałtowny wzrost liczby ofiar śmiertelnych na Morzu Śródziemnym. Przez pierwsze pięć miesięcy 2017 r. z Libii i Egiptu przybyło ponad 60 200 imigrantów – o około jedną czwartą więcej niż w porównywalnym okresie rok temu. Ten wzrost miał miejsce pomimo bezprecedensowej koordynacji polityk migracyjnych w ramach UE.

Według najnowszego raportu ECFR problem leży w tym, że europejska polityka migracyjna opiera się na błędnym założeniu, że możemy zamknąć nasze granice przed imigrantami ekonomicznymi.

W rzeczywistości zamknięcie legalnych ścieżek imigracji ekonomicznej zaowocowało jedynie wzmożeniem przemytu ludzi i coraz większą liczbą nieudokumentowanych migrantów żyjących na marginesie europejskich społeczeństw.  Przyczyniło się to do wzrostu popularności antyimigranckich partii, które wykorzystały falę niepewności wynikającą z postrzeganego związku między imigracją a przestępczością i terroryzmem.

By temu przeciwdziałać, UE i jej państwa członkowskie powinny zarządzać imigracją, zamiast dążyć do jej całkowitego zatrzymania, co owocuje ciągłym wzrostem liczby nielegalnych imigrantów. By tego dokonać, należy otworzyć legalne kanały migracji, a nielegalne zamknąć za pomocą szeregu umów o readmisji.

Państwa europejskie powinny zaoferować legalne wizy imigracyjne obywatelom państw trzecich w zamian za zobowiązanie się rządów tych krajów do niezwłocznego przyjęcia z powrotem wszystkich swoich obywateli, którzy nielegalnie dotarli na terytorium UE. W raporcie sugeruje się, że wyznaczenie liczby wydawanych wiz na poziomie jednej czwartej poziomu nielegalnej migracji w 2016 r. byłoby realistyczne, zarówno pod kątem zdolności państw UE do absorpcji migrantów, jak i atrakcyjności takiego porozumienia dla państw skąd imigracja pochodzi. Oznaczałoby to rocznie około 45 000 dodatkowych wiz pracowniczych wydawanych przez państwa UE.

Zaletą porozumień o legalnej imigracji jest uderzenie w przemyt ludzi, gdyż wizę mogliby otrzymać jedynie ci imigranci, którzy nie podjęli w przeszłości próby nielegalnego przekroczenia granicy. Ponadto porozumienia doprowadziłyby do dużego wzrostu przekazów pieniężnych od legalnych imigrantów w Europe do ich państw pochodzenia. Ten samoistny mechanizm pomocy rozwojowej nic nie kosztowałby podatników UE przewyższając zarazem swoją wielkością europejskie budżety pomocowe.
UE nie kontroluje wydawania wiz pracowniczych, ale może stworzyć zachęty dla państw członkowskich, by przyłączyły się do tego planu. System ten mógłby zostać wdrożony na zasadzie „koalicji chętnych” w procedurze „wzmocnionej współpracy” lub za pomocą wielostronnych porozumień między krajami pochodzenia i docelowymi.

Raport przedstawia również rekomendacje dotyczące szybkiego i sprawiedliwego rozpatrywania wniosków o przyznanie statusu uchodźcy, które obejmują: utworzenie bezpiecznych korytarzy humanitarnych dla uchodźców, wsparcie procesu budowy instytucji w Libii i tych społeczności libijskich, które mierzą się z wyzwaniem migracji, i wzmocnienie unijnej misji pomocy granicznej w Libii.