Gazociągi i iluzje: jak UE może wesprzeć regionalny węzeł gazowy …

Dyplomacja energetyczna Unii Europejskiej jest niezbędna, by doprowadzić po powstania węzła energetycznego we wschodnim basenie Morza Śródziemnego

Publication cover
Pełny tekst dostępny w
Streszczenie dostępne w

Przez ostatnie sześć lat odkryto blisko 100 miliardów metrów sześciennych gazu w Basenie Lewantyńskim we wschodniej części Morza Śródziemnego. Według nowego raportu ECFR budzi to nadzieję, że region może przyczynić się do realizacji celów energetycznych Unii Europejskiej. 

Te zasoby mogłyby pomóc Europie w dywersyfikacji źródeł energii i uwolnieniu się od nadmiernej zależności od Rosji, która dostarcza około 1/3 gazu importowanego do Europy i w całości pokrywa zapotrzebowanie Estonii, Finlandii, Łotwy i Litwy. 

Niemniej jednak na drodze ku takiemu rozwiązaniu stoją polityczne i gospodarcze przeszkody. Biorąc pod uwagę wielkość rezerw oraz istniejącą infrastrukturę eksportową Egipt jest jedynym państwem w regionie, które mogłoby niezależnie eksportować gaz do Europy. Ku temu konieczne byłyby jednak reformy w sektorze energetycznym, które zapewniłyby zaufanie inwestorów.

Rezerwy Cypru są z kolei zbyt małe, by ich eksploatacja była opłacalna, a Izrael potrzebuje osiągnąć masę krytyczną odbiorców, by rozpocząć produkcję na pełną skalę. Współpraca regionalna jest zatem jedyną szansą, by te dwa państwa były w stanie eksportować gaz.

Istnieją dwie możliwości dla rozwoju eksportu regionalnego: zbudowanie gazociągu EastMed, który łączyłby Izrael i Cypr z Europą Południową, lub stworzenie sieci rurociągów do Egiptu, gdzie gaz mógłby być skraplany i eksportowany. Szanse na realizacje obu tych projektów wzrosłyby dzięki europejskiemu wsparciu.

Autor publikacji pt. „Gazociągi i iluzje: jak UE może wesprzeć regionalny węzeł gazowy na wschodzie Morza Śródziemnego” przekonuje, że nadszedł czas, by Unia Europejska wzmocniła swoją dyplomację energetyczną, aby ułatwić powstanie regionalnego węzła gazowego. Europa powinna w szczególności włączyć elementy „egipskiego projektu” do listy projektów o znaczeniu wspólnotowym (PCI), tak jak zrobiono już w przypadku gazociągu EastMed. Przyspieszyłoby to proces tworzenia planów oraz udzielania zezwoleń, pozwoliłoby na obniżenie kosztów administracyjnych oraz wzmocniłoby widoczność projektu wśród potencjalnych inwestorów.

Unia Europejska powinna również zachęcać Egipt – w ramach współpracy ramowej UE-Egipt lub poprzez narzędzia Europejskiej Polityki Sąsiedztwa – do przeprowadzenia niezbędnych reform. W ramach tych mechanizmów można zaoferować preferencyjne umowy handlowe na paliwa lub alokacje budżetowe UE, uzależnione od postępu reform w egipskim sektorze energetycznym, takich jak np. wycofanie dopłat dla konsumentów energii elektrycznej.

Autor raportu, Tareq Baconi, twierdzi, że „szansa na przeobrażenie tego regionu w źródło energii i bezpieczeństwa dla Europy zwiększy się wraz ze wzrostem zaangażowania Europy w realizację tego projektu. Unia Europejska powinna myśleć długodystansowo i zaangażować się wystarczająco wcześnie w formułowanie strategii, które mogłyby wspomóc transformację wschodniego basenu Morza Śródziemnego w region stabilny politycznie i silny gospodarczo”.

European Council on Foreign Relations nie zajmuje stanowisk zbiorowych. Publikacje ECFR reprezentują jedynie poglądy poszczególnych autorów.