USA-Rosja: Pierwszy test układu z Kremlem

Trump chce ukarać Iran, Putin go bronić. To może zniweczyć zbliżenie między Moskwą i Waszyngtonem.

Aktualizacja: 07.02.2017 18:46 Publikacja: 06.02.2017 18:31

Prorządowe syryjskie oddziały we wschodnim Aleppo. Tę część miasta pomogli Baszarowi Asadowi odbić I

Prorządowe syryjskie oddziały we wschodnim Aleppo. Tę część miasta pomogli Baszarowi Asadowi odbić Irańczycy.

Foto: AFP

Tego tweeta Donald Trump nie przez przypadek napisał w całości wielkimi literami: „Iran igra z ogniem. Nie doceniają, jak prezydent Obama był dla nich »miły«. Ze mną tak nie będzie". Dla nowego amerykańskiego prezydenta konfrontacja z Teheranem to klucz do odzyskania przez USA wpływów na Bliskim Wschodzie, zniszczenia islamskiego radykalizmu i zapewniania bezpieczeństwa Izraela.

W odpowiedzi na wystrzelenie przez irańskie władze rakiety balistycznej pod koniec stycznia Waszyngton nałożył już sankcje na 25 obywateli Iranu i należące do nich przedsiębiorstwa. Wysłał także do Zatoki Perskiej niszczyciel USS „Cole".

Ale to zapewne dopiero początek zaostrzania kursu wobec Irańczyków. W czasie kampanii wyborczej Trump wielokrotnie wracał do umowy o wstrzymaniu programu atomowego Iranu, jego zdaniem „najgorszego z porozumień, jakie zna". Trzy tygodnie od inauguracji wciąż nie jest jasne, czy Amerykanie rzeczywiście mogliby się wycofać z tego porozumienia. Jednak zdaniem części ekspertów nie można wykluczyć, że Trump, który nazwał Iran „najważniejszym sponsorem terroryzmu na świecie", szykuje się do zbombardowania instalacji nuklearnych Iranu, zanim jego władze opanują technologię produkcji bomby atomowej. O takim rozwiązaniu od dawna mówiono w otoczeniu premiera Izraela Benjamina Netanjahu.

Planu Trumpa nie da się jednak wdrożyć bez doprowadzenia do zerwania sojuszu, jaki dziś łączy Teheran z Moskwą. Kreml nie tylko blisko współpracuje z Irańczykami w Syrii, ale także dostarcza im nowoczesną broń, w tym systemy antyrakietowe S-300. Bez wsparcie Rosjan, w tym ich zgody na przejęcie od Iranu wzbogaconego uranu w zamian za pomoc w budowie elektrowni jądrowych na potrzeby cywilne, nie doszłoby też do porozumienia o wstrzymaniu irańskiego programu atomowego.

Dlatego zdaniem „Wall Street Journal" doprowadzenie do rozłamu między Moskwą i Teheranem to dziś priorytet dla Trumpa, a także pierwszy realny test długo zapowiadanego „dealu", jaki chce zawrzeć z Putinem.

W czasie swojej pierwszej kadencji Barack Obama odniósł tu sukces. Ówczesny prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew zgodził się wówczas na wsparcie w Radzie Bezpieczeństwa ONZ sankcji przeciwko Irańczykom, wstrzymał także dostawę dla nich kluczowych systemów obrony przeciwlotniczej.

Powtórzyć to nie będzie jednak Trumpowi łatwo.

– Nie zgadzamy się z twierdzeniem, że Iran jest najważniejszym krajem sponsorującym terroryzm. Rosja ma partnerskie, przyjazne stosunki z Iranem, współpracujemy w wielu obszarach, cenimy naszą wymianę handlową i mamy nadzieję, że ją jeszcze bardziej rozwiniemy – powiedział w poniedziałek rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow.

W możliwość rozbicia irańsko-rosyjskiego sojuszu nie wierzy Andrew Weiss, wiceprezes Fundacji Carnegie w Waszyngtonie.

– To równie nierealne jak pomysł skonfliktowania Rosji i Chin. Moskwa nie ma wielu partnerów handlowych i nie chce, aby dominującą pozycję gospodarczą w Iranie przejęły firmy europejskie i amerykańskie. Putin chce też zachować porozumienie atomowe z Iranem. No i współpraca z Irańczykami umożliwiła Putinowi przejęcie kontroli nad Syrią – tłumaczy „Rzeczpospolitej".

Już w piątek zastępca szefa rosyjskiego MSZ Siergiej Riabkow skrytykował nałożenie przez Trumpa sankcji na Iran za wystrzelenie pocisku balistycznego. Zdaniem rosyjskiego dyplomaty inicjatywa Teheranu nie była sprzeczna z porozumieniem o rozbrojeniu nuklearnym.

Mimo takich sygnałów Trump nadal wierzy w porozumienie z Moskwą. W weekend, w wywiadzie udzielonym w czasie największej oglądalności tuż przed emisją mistrzostw w futbolu amerykańskim Super Bowl, prezydent znów bronił Putina. Na uwagę prowadzącego Billa O'Reilly'ego, że rosyjski przywódca jest „zabójcą", Trump odpowiedział: „Na świecie jest wielu zabójców. A pan myśli, że nasz kraj jest taki niewinny?"

– Wszystko jest kwestią ceny. Jeśli Trump zaoferowałby Putinowi uznanie aneksji Krymu i zniesienie sankcji, Kreml natychmiast zgodziłby się na wydanie Baszara Asada Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości – mówi „Rzeczpospolitej" Mark Galeotti, czołowy znawca Rosji w USA.

Zdaniem „Wall Street Journal" Putin chciałby za poluzowanie czy nawet zerwanie współpracy z Iranem także gwarancji wstrzymania poszerzenia NATO. Okazją do tego mogłoby być odrzucenie przez Senat ratyfikacji przystąpienia do sojuszu małej, ale symbolicznie ważnej Czarnogóry. Dodatkowo Moskwa chciałaby także uzyskać wolną rękę na Ukrainie.

Czy Trump zgodziłby się na tak wysoką cenę? I czy mógłby przeforsować tak kontrowersyjne porozumienie? Przewodniczący demokratycznej mniejszości w Senacie Charles Schumer chce przeforsować rezolucję, które uniemożliwiłaby prezydentowi zniesienie sankcji wobec Rosji bez zgody Kongresu.

W dłuższej perspektywie współpraca między Rosją i Iranem sama może się jednak załamać, oba kraje mają inne plany wobec Bliskiego Wschodu, a w szczególności Syrii. Putin chce utrzymać stabilną bazę z Syrii, a tego krwawy reżim Asada mu nie zapewnia. Dla Irańczyków nie ma natomiast lepszego partnera.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: jedrzej.bielecki@rp.pl

Tego tweeta Donald Trump nie przez przypadek napisał w całości wielkimi literami: „Iran igra z ogniem. Nie doceniają, jak prezydent Obama był dla nich »miły«. Ze mną tak nie będzie". Dla nowego amerykańskiego prezydenta konfrontacja z Teheranem to klucz do odzyskania przez USA wpływów na Bliskim Wschodzie, zniszczenia islamskiego radykalizmu i zapewniania bezpieczeństwa Izraela.

W odpowiedzi na wystrzelenie przez irańskie władze rakiety balistycznej pod koniec stycznia Waszyngton nałożył już sankcje na 25 obywateli Iranu i należące do nich przedsiębiorstwa. Wysłał także do Zatoki Perskiej niszczyciel USS „Cole".

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 787
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 786
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 785
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 784
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 783