του Josef Janning
Στην αρχική συζήτηση για τη δημιουργία της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Jean-Claude Juncker, το μεγαλύτερο μέρος της έμφασης δόθηκε στο κλασικό ερώτημα του “ποιος πήρε τι”. Αυτό που θα έπρεπε να είχε λάβει πολύ μεγαλύτερη προσοχή είναι η προσπάθεια του Juncker να τετραγωνίσει τον κύκλο μεταξύ του δυσλειτουργικού υπερβολικού μεγέθους της Κομισιόν και της επιμονής των κρατών-μελών για την διατήρηση του κανόνα ότι κάθε κράτος-μέλος στέλνει έναν Επίτροπο στις Βρυξέλλες.
Τον Μάιο του 2013, υπό το πρίσμα της επικείμενης ένταξης της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη-μέλη αποφάσισαν ομοφώνως να μην εφαρμόσουν την πρόβλεψη του Άρθρου 17 (παρ. 5) της Συνθήκης της Λισσαβόνας, η οποία προβλέπει ότι “η Κομισιόν πρέπει να αποτελείται από έναν αριθμό των μελών που να αντιστοιχεί στα δύο τρίτα του αριθμού των κρατών-μελών”. Φαινόταν ότι το μοντέλο των δύο προηγουμένων Επιτροπών του Barroso θα συνεχιζόταν: οι τομείς πολιτικής της ΕΕ θα έπρεπε να διαιρεθούν σχεδόν αυθαίρετα και να δημιουργηθεί χαρτοφυλάκιο για 26 Επιτρόπους μαζί με τον πρόεδρο και τον Ύπατο Εκπρόσωπο.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Juncker έχει λάβει μια έξυπνη προσέγγιση, η οποία πιθανώς θα γίνει ο κανόνας εάν και όταν η προτεινόμενη δομή του παρουσιαστεί αποτελεσματική κατά τη διάρκεια των επομένων πέντε ετών. ΟΙ έξι αντιπρόεδροι και η Ύπατος Εκπρόσωπος θα είναι υπεύθυνοι για τον διαχωρισμό των τομέων πολιτικής. Ο καθένας θα ηγείται μιας ομάδας Επιτρόπων, οι οποίοι θα έχουν ο καθένας χαρτοφυλάκια σχετικά με τον αντίστοιχο τομέα.
Έτσι, μιας “ομάδα έργου” σε μια “ενιαία ψηφιακή αγορά” θα ηγείται ο αντιπρόεδρος Andrus Ansip, πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας. Θα περιλαμβάνει επτά βασικούς Επιτρόπους, και θα περιλαμβάνονται πέντε ακόμη χαρτοφυλάκια. Η εντολή του Ansip καθορίζεται σε μια επιστολή αποστολής από τον πρόεδρο Juncker ο οποίος θέτει τους συγκεκριμένους όρους και τις δράσεις. Οι άλλοι Επίτροποι σε αυτή την ομάδα θα συμβάλλουν σε αυτές τις εργασίες, μεταξύ των οποίων ο Επίτροπος για οικονομικά ζητήματα, φορολογία και τελωνεία, πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Pierre Moscovici.
Ομοίως, ο αντιπρόεδρος που είναι επικεφαλής της ομάδας “το ευρώ και ο κοινωνικός διάλογος” θα φέρει μαζί επτά Επιτρόπους για να εργαστούν σε μια κοινή αποστολή. Επομένως, όπως και ο Επίτροπος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ο Βρετανός Jonathan Hill, θα εργαστεί υπό την ηγεσία του αντιπροέδρου Valdis Dombrovskis, πρώην πρωθυπουργού της Λετονίας.
Αυτό το σχέδιο είναι το πρώτο σχήμα που επιδιώκει να δημιουργήσει περισσότερη οριζόντια δομή στην παραδοσιακά πολύ κάθετη οργάνωση του εκτελεστικού σώματος της ΕΕ. Μέχρι σήμερα, η μόνη αποτελεσματική λύση είναι το Κολέγιο των Επιτρόπων, όπου όλες οι πρωτοβουλίες συζητιούνται και αποφασίζονται.
Οι συνθήκες ειδικά ζητούν για άλλη μια “οριζόντια στρώση”, αλλά δεν έχει επιτευχθεί τα τελευταία πέντε χρόνια: το άρθρο 18 (παρ. 4) αναθέτει στην Ύπατη Εκπρόσωπο το ρόλο του συντονιστή των εξωτερικών δράσεων της Κομισιόν. Η Catherine Ashton δεν ήταν σε θέση να μετατρέψει αυτή την ευθύνη σε μια αποτελεσματική ομάδα. Στο νέο σχεδιασμό του Juncker, η ορισθείσα Ύπατη Εκπρόσωπος, η υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Federica Mogherini, δεν θα είχε πλέον έναν ιδιαίτερο ρόλο. Αντιθέτως, η ευθύνη της για την εξωτερική ομάδα θα ήταν μέρος της συνολικής οργανωτικής αρχής της Κομισιόν του Juncker, σε συνδυασμό με παρόμοιους ρόλους για τους αντιπροέδρους.
Η δομή των ομάδων υποδηλώνει ακόμη την εμφάνιση ενός πυρήνα της ηγετικής ομάδας για την Κομισιόν. Ο Juncker θα χρειαστεί εξουσία και θα πρέπει να εφαρμόσει αυτοσυγκράτηση στην ίδρυση και διατήρηση του πυρήνα ως εργαλείου της ηγεσίας. Εάν το πετύχει, η συζήτηση για το μέγεθος της Κομισιόν θα ξεχαστεί, παρά το ότι ο αριθμός των 20 Επιτρόπων παραμένει πολύ υψηλός. Και εάν αυτή η δομή αποδειχθεί αποτελεσματική, οι μουρμούρες για συγκεκριμένους διορισμούς όπως αυτός του Moscovici ή του Hill, θα υποχωρήσουν.
Εκτός της Ύπατης Εκπροσώπου, όλοι οι αντιπρόεδροι προέρχονται από μικρότερα κράτη-μέλη, κάτι που θα είναι μια ενδιαφέρουσα δοκιμή για την ισορροπία εξουσίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Με την πρότασή του, ο Juncker έχει θέσει τον πήχη ψηλά. Φαίνεται αποφασισμένος όχι μόνο να είναι ο πρώτος “Spitzenkandidat” ο οποίος θα ηγηθεί της Κομισιόν, αλλά επίσης να είναι ο πρώτος που θα προχωρήσει σε μια μεγάλη αναδιάρθρωση της διακυβέρνησής της.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.ecfr.eu/content/entry/commentary_dissecting_junckers_commission_project_teams_are_the_real_sto310
